ΑΓΧΟΣ – πώς επιδρά στην ψυχολογία

Αν αναζητήσουμε την ετυμολογική προέλευση της λέξης άγχος, θα διαπιστώσουμε ότι προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ρήμα «ἄγχω», που σημαίνει πιέζω στο λαιμό, σφίγγω, στραγγαλίζω. Γίνεται, επομένως, φανερό πόσο δυσάρεστη κατάσταση είναι το άγχος, καθώς προκαλεί σε όσους το βιώνουν ακριβώς αυτό το δυσάρεστο συναίσθημα του πνιγμού.

Στη σημερινή εποχή, εποχή έντονων ρυθμών ζωής, μεγάλων απαιτήσεων και γενικότερης ανασφάλειας, δε θα ήταν υπερβολή να πούμε πως όλοι οι άνθρωποι -λιγότερο ή περισσότερο ο καθένας- αισθάνονται αγχωμένοι. Εξαίρεση στον κανόνα δε θα μπορούσαν να αποτελέσουν οι νέοι, οι οποίοι μαθαίνουν από νωρίς στη ζωή τους να συμβιώνουν με στρεσογόνες  καταστάσεις.

Ανεξάρτητα από τα αίτια που προκαλούν αυτή την έντονη συγκινησιακή κατάσταση, οι επιπτώσεις του άγχους στους νέους είναι  εξαιρετικά σοβαρές και επηρεάζουν τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική τους υγεία.

Πιο αναλυτικά, όσον αφορά τη σωματική υγεία οι συνέπειες μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμες, με συμπτώματα, όπως είναι η ταχυκαρδία, η αίσθηση ζαλάδας, η δύσπνοια, η νευρικότητα αλλά και μακροπρόθεσμες, καθώς συμβάλλει στην επιδείνωση άλλων προβλημάτων, ενώ μπορεί ακόμη και να αποβεί μοιραίο για τον άνθρωπο που υποφέρει από χρόνιο άγχος.

Επιπλέον, το αγχώδες άτομο έχει επιζήμιες επιπτώσεις και στην ψυχική του υγεία. Ιδιαίτερα οι νέοι εμφανίζουν διάθεση απομόνωσης, νιώθουν κατάθλιψη και κυρίως, δεν μπορούν να διαχειριστούν τις υποχρεώσεις που έχουν. Η διαρκής ανησυχία που αισθάνονται δεν τους επιτρέπει να συγκεντρωθούν με ψυχραιμία στους στόχους τους και συχνά χάνουν την πίστη τους στις ικανότητες που διαθέτουν και αποκτούν μια απαισιόδοξη οπτική για το μέλλον τους. Όλη αυτή η αρνητικότητα είναι βέβαια καταστροφική για την αυτοπεποίθηση και τις επιδόσεις τους.

Εξάλλου, η ανάγκη τους να απαλλαγούν από αυτά τα οδυνηρά συναισθήματα σπρώχνει συχνά τους νέους να υιοθετήσουν τρόπους εκτόνωσης του άγχους, οι οποίοι ουσιαστικά τους βλάπτουν με ακόμα χειρότερο τρόπο. Έτσι, συχνά παρατηρούνται καταχρήσεις σε αλκοόλ, κάπνισμα ή και χρήση ναρκωτικών ουσιών. Άμεση, επίσης, είναι η σχέση άγχους και εθισμού σε ηλεκτρονικά παιχνίδια, καθώς αυτά προσφέρουν μια διέξοδο από την αγχωτική πραγματικότητα και μια διαφυγή σε ένα πλαστό κόσμο.

Τελικά, το έντονο άγχος μπορεί να καταβάλλει πλήρως ένα άνθρωπο και να τον οδηγήσει σε παθητική στάση ζωής, καθώς η συνεχής ανησυχία για κάτι κακό που πρόκειται να συμβεί -αλλά που είναι συγκεχυμένο στο μυαλό του και όχι ξεκάθαρο, ώστε να μπορεί να εντοπιστεί και έτσι να αντιμετωπιστεί- τον καταβάλλει και δεν του αφήνει δυνάμεις για τις πραγματικές μάχες που έχει να δώσει.

Ωστόσο οι νέοι είναι αυτοί που πρέπει να έχουν όνειρα για το μέλλον τους, στόχους υψηλούς και φιλοδοξίες για ένα καλύτερο αύριο. Δεν πρέπει να επιτρέψουν στο άγχος να μπει εμπόδιο στην προσπάθειά τους να πραγματοποιήσουν όσα επιθυμούν.

Αρχικά, θα πρέπει οι νέοι να συνειδητοποιήσουν ότι μπορεί να μην έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τις συνθήκες στις οποίες ζουν και τους προκαλούν άγχος,  μπορούν ωστόσο να αναζητήσουν γόνιμους τρόπους, ώστε να προφυλάξουν  τον εαυτό τους από την εξαιρετικά επιζήμια επίδρασή του.

Μια πρώτη λύση θα ήταν να βρεθούν εποικοδομητικοί τρόποι εκτόνωσης αγχωδών συναισθημάτων, όπως για παράδειγμα η σωματική άσκηση, ένα χόμπι, αλλά και η επαφή με τη φύση. Είναι απλοί τρόποι να αναζωογονηθεί ένας άνθρωπος και να νιώσει απαλλαγμένος από τη διαρκή ανησυχία.

Ουσιαστική, επίσης, βοήθεια προσφέρουν και οι φιλικές σχέσεις. Στη σύγχρονη εποχή η αληθινή επικοινωνία με τους κοντινούς μας ανθρώπους έχει χαθεί, καθώς τόσο οι πολλές υποχρεώσεις όσο και τα υποκατάστατα επικοινωνίας μέσω των σύγχρονων τεχνολογιών έχουν απομακρύνει τους ανθρώπους. Όμως μια ειλικρινής συζήτηση με φίλους δίνει στον άνθρωπο μεγάλα αποθέματα δύναμης να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της ζωής.

Τέλος, θα πρέπει οι νέοι, κυρίως, να συνειδητοποιήσουν ότι συχνά η κοινωνία προβάλλει μοντέλα επιτυχημένης ζωής, που από τη μια μεριά είναι υπερβολικά και μακριά από την πραγματικότητα, και από την άλλη, δεν εγγυώνται την ευτυχία.

Είναι, λοιπόν, αναγκαίο να σκεφτεί ο καθένας τι προσδοκά από τη ζωή του και τι θεωρεί ο ίδιος ευτυχία προσωπικά και αυτό να θέσει ως στόχο ζωής. Έτσι, θα απαλλαγεί από το άγχος να επιτύχει σε όσα οι άλλοι περιμένουν από αυτόν και θα προσηλωθεί σε εκείνα που αυτός θεωρεί σημαντικά.

Κλείνοντας, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως η ζωή είναι ένα δώρο για να το απολαύσουμε, χωρίς να την επιβαρύνουμε με ανησυχίες και περιττά άγχη. Χρειάζεται να βρούμε τη χρυσή τομή, ώστε να έχουμε κίνητρο για να προχωρήσουμε, χωρίς να μας πνίγουν δυσάρεστα αισθήματα αγωνίας.

Αν συνειδητοποιήσουμε πως τόσο τα λάθη και οι αποτυχίες, όσο και οι επιτυχίες είναι μέρος της ζωής, θα μπορέσουμε να βιώνουμε κάθε κατάσταση και κάθε νέα πρόκληση με ψυχραιμία και οπλισμένοι με θέληση και αισιοδοξία.